Σάββατο 7 Φεβρουαρίου 2009

Άλλες πληροφορίες για για το Θαλή

Οι κυριότερες πηγές πληροφόρησης που έχουμε για τον Θαλή είναι ο Ηρόδοτος και ο Διογένης Λαέρτιος. Ο Θαλής γεννήθηκε το 624 π.Χ. και πέθανε το 548 π.Χ. Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, που έζησε ενάμιση αιώνα αργότερα, είχε φοινικικό αίμα, ήταν δηλαδή Σημίτης, κατ' άλλους συγγραφείς ήταν Μιλήσιος, αριστοκρατικής καταγωγής· το όνομα του πατέρα του, Εξάμυος, είναι καρικό, ενώ της μητέρας του, της Κλεοβουλίνης, ελληνικό. Ήταν σύγχρονος των Λυδών βασιλέων Αλυάττη και Κροίσου, του βασιλιά των Περσών Κύρου και του Σόλωνα του Αθηναίου.
Κατά τον Αριστοτέλη (Μετά τα Φυσικά, Ι, 983 β 20), ο Θαλής ο Μιλήσιος ήταν ο ιδρυτής της φιλοσοφίας των «φυσικών» που ασχολούνταν με την αναζήτηση φυσικών αιτίων και αποστρέφονταν συνεπώς τις ερμηνείες των «θεολόγων», οι οποίοι κατέφευγαν σε μύθους. Ο Θαλής συγκαταλεγόταν στους επτά Σοφών.

Υπάρχουν δύο γνωστά περιστατικά που τον παρουσιάζουν με διαφορετικό τρόπο. Το πρώτο βρίσκεται στον Θεαίτητο του Πλάτωνα (174α):

(όπως ακριβώς με το Θαλή που μελετούσε τα άστρα και, βλέποντας πάνω, έπεσε σε πηγάδι και κάποια χαριτωμένη δούλα από τη Θράκη λέγεται πως τον κορόιδεψε ότι, ενώ θέλει να γνωρίζει όσα είναι στον ουρανό, αγνοεί όσα βρίσκονται μπροστά στα πόδια του).

Το δεύτερο στα Πολιτικά του Αριστοτέλη (Ι, 11, 1259 α 10):
(ενώ τον κορόιδευαν για τη φτώχεια του επειδή τάχα είναι ανώφελη η σοφία του, λένε ότι, προβλέποντας, χάρη στις αστρονομικές του γνώσεις, πως η σοδειά της ελιάς θα 'ταν καλή κι ενώ ήταν ακόμα χειμώνας, βρήκε λίγα χρήματα κι έκλεισε, δίνοντας εγγύηση, όλα τα ελαιοτριβεία της Μιλήτου και της Χίου αντί ελάχιστου ενοικίου αφού δεν υπήρχε κανείς άλλος που να δίνει περισσότερα. Όταν πια έφτασε η εποχή, καθώς ξαφνικά και ταυτόχρονα ήταν απαραίτητα πολλά ελαιοτριβεία, ο Θαλής τα υπενοικίαζε όσο ήθελε, κερδίζοντας έτσι πολλά χρήματα αλλά και αποδεικνύοντας ότι είναι εύκολο για τους σοφούς να πλουτίσουν αν το θέλουν, όμως ενασχολήσεις δεν αποσκοπούν σ’ αυτό).

Εκτός από τη μέτρηση του ύψους των πυραμίδων και την πρόβλεψη της έκλειψης ηλίου στο Θαλή αποδίδονται ακόμα:
Η παρατήρηση ότι η Μεγάλη Άρκτος, την οποία ακολουθούσαν συνήθως οι Φοίνικες, ήταν για τους ναυτικούς καλύτερο μέσο προσανατολισμού, ώστε να βρίσκουν τον πόλο, παρά η Μικρή Άρκτος, με την οποία εντόπιζαν το στίγμα τους οι Έλληνες θαλασσοπόροι.
Μια Ναυτική Αστρολογία, αν και πιθανότερο είναι να μην έγραψε τίποτα∙ μια άλλη παράδοση τον φέρει να έχει διαιρέσει πρώτος αυτός το έτος σε 365 ημέρες, κατανέμοντας τες σε 30 ανά μήνα.

Σχετικά με τις μαθηματικές του γνώσεις ο Πρόκλος (410-485 μ.Χ.), Σχόλια εις το πρώτον των Ευκλείδου Στοιχείων, 65,7 γράφει:
(ο Θαλής πρώτα αφού πήγε στην Αίγυπτο, μετέφερε τη θεωρία αυτή στην Ελλάδα και πολλά ο ίδιος ανακάλυψε, εισηγήθηκε πολλές αρχές στους μεταγενέστερους)
Επίσης, πάλι στα Σχόλια εις το πρώτον των Ευκλείδου Στοιχείων, 157, 10 γράφει:
(Ο Θαλής πρώτος λένε ότι απέδειξε τη διχοτόμηση του κύκλου από τη διάμετρό του, αιτία της διχοτόμησης είναι το γεγονός ότι η ευθεία - διάμετρος θα περνά οπωσδήποτε από το κέντρο του κύκλου)

Ακόμη, ο Πρόκλος του αποδίδει και τις εξής ανακαλύψεις:
i) Οι γωνίες της βάσης ενός ισοσκελούς τριγώνου είναι ίσες.
ii) Οι κατά κορυφήν γωνίες δύο ευθειών που τέμνονται είναι ίσες μεταξύ τους.
iii) Η εγγεγραμμένη στο ημικύκλιο γωνία είναι πάντα ορθή (λέγεται μάλιστα ότι η ανακάλυψη αυτή ενθουσίασε τόσο πολύ τον Θαλή, που θυσίασε ένα βόδι).
iv) Ένα τρίγωνο είναι δυνατόν να ορισθεί αν είναι γνωστή η βάση του και οι γωνίες της (το θεώρημα αυτό επιτρέπει τον υπολογισμό της απόστασης των πλοίων μέσα στη θάλασσα).
v) Στις προτάσεις αυτές προστίθεται και το «θεώρημα του Θαλή»: κάθε παράλληλος της πλευράς ενός τριγώνου ορίζει δύο όμοια τρίγωνα.

Τέλος, του αποδίδεται η περίφημη ρήση «γνώθι σαυτόν»

Δεν υπάρχουν σχόλια: